Su Bazlı ve Yağ Bazlı Nemlendiriciler: Hangisi, Ne Zaman, Kim İçin?

Neden Nemlendirme Stratejik?

• Bariyer Onarımı: Hiyalüronik asit + gliserin içeren su bazlı formüller, tek uygulamada TEWL’yi %22 azaltır PubMed.

• Su Tutma vs. Su Kilitleme: Petrolatum bazlı yağlı kremler, su kaybını %98’e kadar engeller; bu oran diğer nemlendiricilerde %30’da kalır MDedge.

• Aktif Taşıma: Su fazı, niasinamid ve peptit gibi suda çözünen aktiflerin epidermise nüfuzunu artırır.

Temel Tanımlar

Su Bazlı Nemlendirici Nedir?

• Formül özellikleri: Su fazı ≥ %60; gliserin, hiyalüronik asit, panthenol gibi humektan yoğunluğu yüksektir.

• Doku: Jel veya hafif krem; cilde hızla yayılır, yağsız bitiş bırakır.

• Kimler için: Yağlı, akne eğilimli veya kombinasyon ciltler; makyaj altı baz isteyen kullanıcılar.

• Artıları: Gözenek tıkamayan, terlemeyi artırmayan yapı; transepidermal su kaybını (TEWL) azaltır ve anında nem hissi verir.

• Eksi noktalar: Düşük oklüzif kapasite; çok kuru ciltlerde tek başına yeterli olmayabilir.

Yağ Bazlı Nemlendirici Nedir?

• Formül özellikleri: Bitkisel yağlar (jojoba, shea, skualan) veya sentetik emoliyanlar ağırlıklıdır; su oranı düşük veya sıfır (balm).

• Doku: Krem-balm; daha yoğun, parlak bitişli.

• Kimler için: Kuru-çok kuru, mat görünüm eğilimli, bariyer hasarlı ciltler; soğuk-rüzgârlı iklim koşullarında koruma arayanlar.

• Artıları: Oklüzif tabaka oluşturarak nemi kilitler; lipid yapıyı takviye ederek bariyer onarımını destekler.

• Eksi noktalar: Yüksek komedojenik indeksli yağlar gözenek tıkayabilir; sıcak-nemli iklimde ağırlık hissi yaratabilir.

Daha fazla bilgi için Krem vs. Losyon vs. Jel Nemlendirici Karşılaştırması yazımıza göz atın.

Journal of Cosmetic Dermatology, 2023; International Journal of Dermatology, 2022

Formülasyonun Kimyası ve Cilt Tipine Etkisi

Su Bazlı Nemlendirici Krem vs. Jel

Su bazlı nemlendirici kremler ile jeller, ortak “su fazı yüksek” tasarımlarına rağmen dokuda ve işlevde ayrılır. Jel formüller, %3-10 gliserin veya hiyalüronik asit gibi humektan ağırlıklı içerikleriyle cilde serin, yağsız bir bitiş bırakır; bu nedenle makyaj altı baz isteyen yağlı ve karma ciltler için idealdir. Su bazlı nemlendirici krem ise emoliyan (ester yağları, hafif silikonlar) eklenerek kayganlık ve bariyer desteği sağlar. Kuru bölgeler veya mevsimsel kuruluk yaşayan karma ciltler, gündüz jel, akşam krem kombinasyonundan fayda görür. Daha fazla bilgi için Krem vs. Losyon vs. Jel Nemlendirici Karşılaştırması yazımıza göz atın.

Yağ Bazlı Nemlendirici Krem & Balm Farkı

• Balm

  • Anhidrous; su içermez, tamamen yağ/katı balm karışımıdır.

  • Yüksek oklüziflik sayesinde transepidermal su kaybını (TEWL) %30’a kadar azaltabilir.

  • Bariyer hasarlı, çok kuru veya soğuk iklimde yaşayan ciltler için “koruyucu yama” görevi görür.

• Yağ bazlı nemlendirici krem

  • Su-yağ emülsiyonudur; hafif su fazı sayesinde sürümü kolaydır.

  • Bitkisel yağlar (jojoba, avokado) + gliserin kombinasyonu ile esneklik ve yumuşaklık sunar.
    Petrolatum-benzeri anhidrous balmlar yoğun koruma sağlasa da gözenek eğilimli ciltlerde parlama oluşturabilir; krem seçenekleri bu riski azaltır. (PubMed)

Humektan-Emoliyan-Oklüzif Dengesi

Sağlam bir formül, üç bileşeni dengeler:

Araştırmalar, gliserin-propanediol birleşiminin 8 saat boyunca TEWL’yi anlamlı biçimde düşürdüğünü, bariyeri güçlendirdiğini doğrular (PubMed). Doğru oran, ürünü “en iyi su bazlı nemlendirici” ya da “yoğun yağ bazlı krem” yapan asıl faktördür.

Cilt Tipine Göre Seçim Rehberi

Yağlı / Akneli Cilt

Yağlı ya da akneli cilt, su bazlı nemlendirici jel veya hafif losyonları tercih etmeli. Bu formüller gliserin-hiyalüronik asit gibi humektanlarla gözenekleri tıkamadan su tutar; “oil-free”, “non-comedogenic” ibarelerini arayın. Sabah temizleme sonrası “jel-losyon” tekniği, gün boyu sebum dengesini korur ve makyaj altında parlama yapmaz. Panthenol içeren bariyer onarıcı maskelerin, yağlı-akne alt tiplerinde TEWL’yi azaltıp kızarıklığı düşürdüğü gösterilmiştir (PubMed).
Daha fazla bilgi için /yagli-ciltler-icin-nemlendirici-rehberi sayfamızı ziyaret edin.

Karma Cilt

Karma ciltte T-bölgesi yağlı, yanaklar kuru olabilir. Sabah “su bazlı jel” T-bölgesine, yanaklara hafif su bazlı nemlendirici krem uygulayarak bölgesel denge sağlanır. Akşam rutinde, yanaklara ince bir yağ-su emülsiyonu eklemek transepidermal su kaybını azaltır. Haftada iki kez nem maskesi, kuruluk yamalarını önler.

Kuru / Çok Kuru Cilt

Düşük sebum ve hasarlı bariyer, yağ bazlı nemlendirici krem veya balm gerektirir. Balm tamamen anhidrous olduğundan yüksek oklüziflik sağlar; gece kalın tabaka hâlinde sürülür. Gündüz hafif yağ bazlı krem, cildi yumuşatırken çatlamayı önler. Shea yağı-skualan karışımı, soğuk iklim günlerinde nem hapsederek “en iyi yağ bazlı nemlendirici” sınıfına girer.

Hassas Cilt

Hassasiyet eğilimli cilt “parfümsüz, alkol içermeyen, minimal yağ bazlı nemlendirici krem” istemektedir. Bariyer-dostu panthenol ve allantoin kızarıklığı yatıştırır. Klinik veriler, panthenol zenginleştirilmiş formüllerin hassas-kuru ve hassas-yağlı alt tiplerinde güvenli olduğunu doğrular (PubMed). Günlük kullanımda SPF’li su bazlı krem, iritan filtrelerden kaçınılarak seçilmelidir.
Daha fazla bilgi için /hassas-cilt-nemlendirici-rehberi yazımıza göz atın.

Olgun Cilt

Olgun ciltte ince çizgiler ve lipid kaybı yaygındır. Su-yağ dengeli, seramid-peptid destekli nemlendirici kolajen sentezini uyarır, bariyeri yeniler. Ceramid-niasinamid kombinasyonu, 8 haftada TEWL’yi düşürüp toleransı artırmıştır (PubMed). Gündüz antioksidan serumu sonrası bu krem; gece ise hafif yağ bazlı balm, elastikiyeti korur.

Daha fazla bilgi için yasa gore nemlendirici tercihleri rehberimizi inceleyin.

Rutinde Konumlandırma

SPF’li Su Bazlı Nemlendirici Yüz Kremleri (Gündüz)

Günlük bakımda ilk savunma hattı, hafif su bazlı nemlendirici yüz kremi + geniş spektrum SPF birleşimi olmalıdır. Su fazı yüksek jel-krem dokular:

• Nem + UV koruması: En az SPF 30, UVA/UVB filtreleri ve gliserin-hiyalüronik asit humektanlarıyla TEWL’yi azaltır.

• Bariyer takviyesi: Ceramid içeren SPF’li su bazlı nemlendirici formüller, 4 haftada transepidermal su kaybını %23 düşürüp korneum nemini %22 artırmıştır (PubMed).

• Yağsız konfor: Non-komedojenik yapıları sayesinde makyaj altında parlama yapmaz; yağlı-karma ciltler için “en iyi su bazlı nemlendirici” kategorisine girer.

Daha fazla bilgi için SPF’li Nemlendiriciler Yeterli mi? rehberimizi ziyaret edin.

Gece İçin Yağ Bazlı Onarıcı Krem

Uyku sırasında cilt, lipit yenileme ve mikro-yenilenme sürecine girer. Yoğun yağ bazlı nemlendirici krem veya balm kullanımı, bu süreci destekler:

• Oklüzif bariyer: Petrolatum-skualan karışımı, gece boyunca nemi kilitleyerek TEWL’yi anlamlı biçimde düşürür (PubMed).

• Emoliyan + humektan sinerjisi: Seramid-niasinamid eklenen yağ bazlı nemlendirici kremler, bariyer onarımını hızlandırır.

• Uygulama ipucu: Serum → su bazlı nemlendirici → yağ bazlı balm “sandviç tekniği”, sabaha esnek bir ciltle uyanmayı sağlar.

Daha fazla bilgi için Doğal Yağlar vs. Nemlendirici Kremler yazımıza göz atın.

Etiket Okuma Kontrol Listesi

“İlk Beş İçerik” Kuralı

Bir nemlendirici şişesini çevirdiğinizde, listedeki ilk beş bileşen formülün toplam hacminin çoğunu temsil eder. Bu nedenle su bazlı nemlendirici krem seçerken listede su, gliserin, hiyalüronik asit gibi humektanların üst sıralarda olduğundan emin olun; yağ bazlı nemlendirici alırken de skualan, shea yağı veya jojoba gibi emoliyanların erkenden yer aldığını kontrol edin. Uzmanlar, ilk beşte yer almayan aktiflerin cilde anlamlı fayda sağlamasının zorlaştığını belirtir (Renee Rouleau Skincare Blog).

“Oil-Free / Non-Comedogenic” İbaresi

Yağlı veya akne eğilimli ciltler, “oil-free” ve “non-comedogenic” etiketli su bazlı nemlendirici yüz kremi aramalıdır. “Non-comedogenic” terimi teorik olarak gözenekleri tıkamayan içerik profilini işaret etse de mevzuatta net bir standardı yoktur; içerik listesini kontrol ederek komedojenik indeksi ≥ 3 olan yağlardan (ör. hindistancevizi yağı) kaçının (Medical News Today, PMC).

Esans-Alkol Oranı ve pH Aralığı

• Parfüm & Esans: Hassas ciltler için toplam koku bileşeni oranı %1’in altında olmalıdır.

• Alkol (etanol, denat): Su fazlı jel­-losyonlarda buharlaşma hızını artırabilir; listede ilk beşteyse kuruluk riski yükselir.

• pH Etkisi: Cildin asidik örtüsü 4,5-5,5’tir. Ürün pH’ı bu aralıkta kaldığında bariyer proteinleri optimum çalışır; pH > 7 formüller stratum corneum’u şişirip lipid düzenini bozabilir (PubMed, SpringerLink).

Hızlı Kontrol Listesi

• İlk beş maddede hedef humektan veya emoliyan var mı?

• “Oil-free” & “non-comedogenic” ibareleri mevcut mu?

• Parfüm + alkol düşük sıralarda mı?

• pH değeri 4,5-5,5 arasında mı?

Yağ Bazlı Nemlendirici Kremlerde Dikkat Edilecek Noktalar

Komedojenik İndeks ≤ 2 Yağlar

Yağ bazlı nemlendirici seçerken ilk bakılacak ölçüt komedojenik indeks (KI) değeridir. Jojoba, skualan, ayçiçeği ve aspir yağları KI 0–2 aralığındadır; bu da gözenek tıkama riskinin çok düşük olduğu anlamına gelir. Hindistancevizi yağı (KI 4) ve buğday özü yağı (KI 5) gibi yüksek endeksli yağlardan akne eğilimli ciltler uzak durmalıdır.

Düşük KI Örnek Listesi

Bu derecelendirme, dermatoloji literatüründe “comedogenic scale” olarak yer alır ve formül geliştirme aşamasında sıkça referans alınır. (Curology)

Antioksidan Desteği: E Vitamini & Koenzim Q10

Yağ bazlı nemlendirici kremlere eklenen E vitamini (α-tokoferol) ve Koenzim Q10 (ubikinon), lipofilik yapıları sayesinde yağ fazına homojen dağılır. Bu antioksidanlar:

• Serbest radikalleri nötralize ederek oksidatif stresi azaltır.

• Lipid peroksidasyonunu frenleyip bariyer lipitlerini korur.

• Olgun ciltlerde kolajen hasarını yavaşlatır; ince çizgi görünümünü azaltmaya yardımcı olur.

Ex vivo ve in vivo çalışmalar, CoQ10 içeren kremlerin stratum corneum’da antioksidan seviyelerini belirgin biçimde yükselttiğini, E vitamini ile sinerjik etki gösterdiğini doğrulamıştır (PubMed, PMC).

Occlusive-Heavy Formüllerde Kullanım Sıklığı

Petrolatum, shea yağı veya balm bazlı ürünler yüksek oklüziflik sunar ve transepidermal su kaybını (TEWL) %50-99 oranında azaltabilir. Bu güçlü bariyer etkisi:

• Kuru/çok kuru ciltlerde gece uygulandığında onarıcıdır.

• Yağlı-karma ciltlerde ise haftada 2-3 geceyle sınırlandırılmalıdır; aksi hâlde komedon riskini artırabilir.

Dermatoloji kılavuzları, petrolatumun nem kaybını neredeyse tamamen bloke ederek stratum corneum’un su içeriğini hızlıca yükselttiğini bildirir (NCBI, ScienceDirect).

Daha fazla bilgi için dogal yaglar vs nemlendirici kremler rehberimizi ziyaret edin.

Dermatolog Görüşü ve Bilimsel Kanıt Özetleri

Randomize Klinik Çalışmalardan Veri

Su bazlı nemlendirici kremlerin etkinliğini ölçen çift-kör randomize çalışmalarda, hiyalüronik asit %1 + gliserin %5 içeren jel‐krem formülün tek uygulamada 24 saat boyunca cilt nemini artırdığı ve transepidermal su kaybını (TEWL) %22 azalttığı gösterilmiştir (PMC). Benzer bir laboratuvar denemesi, skualan destekli yağ bazlı nemlendirici kremin 8 saat sonunda bariyer lipitlerini yenileyerek kontrol bölgesine göre anlamlı TEWL düşüşü sağladığını bildirmiştir (Wiley Online Library). Bu veriler, “en iyi su bazlı nemlendirici” veya yağ bazlı seçenekleri değerlendirirken formüldeki humektan-emoliyan dengesinin klinik olarak kanıtlanmış olmasının kritik olduğunu gösterir.

Türk Dermatoloji Derneği Rehber Notları

Türk Dermatoloji Derneği (TDD), akne ve hassas cilt yönetim kılavuzlarında non-komedojenik, düşük parfüm-alkol içeren su veya yağ bazlı nemlendirici kremlerin tedaviye eşlik etmesini önerir. Rehber, dimetikon-gliserin kombinasyonunun bariyer onarımına katkı sağladığını ve KI ≤ 2 yağların tercih edilmesi gerektiğini vurgular (turkdermatoloji.org.tr). Ayrıca, psoriasis izlem protokolünde yoğun yağ bazlı balm kullanımıyla stratum korneum hidrasyonunun sürdürülebilir biçimde artırılabileceği belirtilmiştir (turkdermatoloji.org.tr).

Dermatolog onaylı formüller ve yeni yayımlanan çalışmalar için dermatolog tavsiyesi nemlendiriciler sayfamızı ziyaret edin.

Uygulama İpuçları & Kombinasyonlar

“Sandviç” Tekniği: Serum → Su Bazlı Nemlendirici → Yağ Bazlı Krem

Cildi hem su hem lipid yönünden doyurmak için katmanlama sırası önemlidir:

1. Serum (su-ağırlıklı, aktif yoğun)

2. Su bazlı nemlendirici jel-krem – humektanlar (gliserin, hiyalüronik asit) epidermise su çeker.

3. Yağ bazlı nemlendirici krem/balm – oklüzif tabaka oluşturarak transepidermal su kaybını (%50-98) bloke eder (PMC).

Randomize çalışmalarda, bu üç adımlı katmanlamanın tek adımlı krem uygulamasına göre 8 saat sonunda cilt nemini daha yüksek tuttuğu gösterilmiştir (PMC). Dermatologlar ince dokudan kalına ilerlemenin aktiflerin emilimini artırdığını vurgular (Byrdie).
Daha fazla bilgi için /serum-ve-nemlendirici-arasindaki-fark yazımıza göz atın.

Mevsime Göre Dokuları Döngüleme

Cilt, sıcaklık ve nem değişimlerine uyum sağlamak için farklı doku ihtiyaçları gösterir:

Dermatoloji kaynakları, yazın hafif su bazlı nemlendiriciler kullanıp kışın yağ bazlı nemlendirici yoğunluğunu artırmanın bariyer bütünlüğünü koruduğunu bildirir (Mount Sinai Today, Allure). Böylece “mevsime göre döngüleme” hem akne riskini azaltır hem kuruluk ataklarını önler.

Özet: Doğru Nemlendiriciyi Seçmenin 5 Altın Kuralı

1. Cilt Tipi Analizi

Nemlendirici seçiminin ilk adımı, sebum seviyenizi ve hassasiyet eşiğinizi doğru tanımlamaktır. Oklüzif oranı yüksek krem, yağlı ciltte komedon riskini, su bazlı jel ise kuru ciltte yetersiz nemi artırabilir. Dermatologlar formülün su-yağ dengesini cilt tipine göre uyarlamanın bariyer bütünlüğünü koruduğunu vurgular (PMC).
Daha fazla bilgi için /cilt-tipine-gore-nemlendirici-secimi rehberimizi ziyaret edin.

2. İçerik Okuryazarlığı

İlk beş bileşeni okuyun; ana fazı ve aktif yoğunluğunu buradan anlarsınız. Komedojenik indeks ≤ 2 yağlar (skualan, jojoba) akne riskini düşürür; hiyalüronik asit ve gliserin su tutar. Klinik veriler, bu humektanların 24 saatte TEWL’yi %20’den fazla azalttığını gösterir (ScienceDirect).

3. Mevsim & Ortam Nemi

Yazın hafif su bazlı nemlendirici jel, kışın yağ bazlı krem veya balm kullanmak bariyer lipid döngüsünü destekler. Çalışmalar, mevsime göre dokuları döngülemenin nem seviyelerini yıl boyunca dengede tuttuğunu bildirir (Wiley Online Library).

4. SPF Entegrasyonu

Gündüz rutininizde en az SPF 30 içeren su bazlı nemlendirici yüz kremi ile bariyer + UV koruması sağlayın. Ancak dermatologlar, yoğun güneş altında ayrı bir güneş kremiyle 50+ SPF hedeflenmesini önerir (houstonmethodist.org). SPF’li nemlendirici + ayrı güneş koruyucu kombinasyonu, kollajen yıkımını anlamlı biçimde yavaşlatmıştır (jddonline.com).

5. Düzenli Kullanım Takibi

Nemlendiriciyi banyo sonrası ilk 5 dakika içinde uygulamak su buharlaşmasını minimalde tutar; günde en az bir kez tekrarlamak bariyeri güçlendirir (PMC). Uygulama günlüğü tutmak, hangi formülün sizin için “en iyi su bazlı nemlendirici” veya yağ bazlı seçenek olduğunu anlamanızı kolaylaştırır.

Daha fazla bilgi için nemlendirici gunluk kullanim rehberi sayfamızı ziyaret edin.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ Bloğu)